Một trong những yếu tố đánh giá tiềm lực hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được nhà đầu tư hay sử dụng nhất đó chính là biên lợi nhuận gộp. Việc nắm rõ khái niệm, công thức hay cả các ý nghĩa liên quan tới biên lợi nhuận sẽ giúp đưa ra quyết định chính xác hơn.
1. Biên lợi nhuận gộp là gì?
Lợi nhuận là yếu tố đầu tiên mà nhiều nhà đầu tư luôn xem xét để
đánh giá khả năng sinh lợi của một doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào
con số tuyệt đối và sự tăng trưởng qua các năm thì không phải lúc nào nó cũng
cho bạn một cái nhìn đúng đắn về doanh nghiệp.
Vì thế, người ta thường sử dụng thêm chỉ số mang tính tương đối
dễ dàng phục vụ cho việc so sánh, đánh giá như là biên lợi nhuận gộp
Biên lợi nhuận gộp (lợi nhuận gộp biên hoặc tỷ suất lợi nhuận gộp,
tiếng anh là gross profit margin hay gross margin) là chỉ số cho bạn biết với mỗi
đồng doanh thu tạo ra thì doanh nghiệp thu về được bao nhiêu đồng lợi nhuận gộp.
2. Công thức tính biên lợi nhuận gộp
Khái niệm trên được diễn giải từ công thức sau:
|
Biên lợi nhuận gộp (%) |
= |
Lợi nhuận gộp |
= |
Doanh thu thuần – Giá vốn hàng bán |
|
Doanh thu thuần |
Doanh thu thuần |
Doanh thu thuần = Doanh thu – Các khoản giảm trừ doanh thu
Trong đó:
- Giá
vốn hàng bán là
các chi phí trực tiếp sản xuất ra hàng hóa/dịch vụ đã bán ra. Giá vốn hàng
bán không bao gồm các chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng.
- Doanh thu thuần là
tổng doanh thu mà doanh nghiệp đạt được từ các việc bán sản phẩm đến cung
cấp dịch vụ sau khi trừ đi các khoản giảm trừ doanh thu
- Các khoản giảm
trừ doanh thu sẽ bao gồm các khoản chiết
khấu, giảm giá, hàng trả lại.
3. Ý nghĩa của biên lợi nhuận gộp
Biên lợi nhuận gộp là chỉ tiêu đánh giá hiệu quả của doanh nghiệp
trong hoạt động sản xuất hàng hóa, dịch vụ.
Lợi nhuận gộp chỉ tính đến các chỉ tiêu như doanh thu, chi phí
trực tiếp liên quan đến việc sản xuất ra hàng hóa, dịch vụ và không tính đến mức
độ ảnh hưởng của các khoản như chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp,
chi phí khác, thu nhập khác… Bởi vậy, biên lợi nhuận gộp chính là chỉ tiêu phản
ánh rõ ràng về hiệu quả hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.
Nếu một doanh nghiệp có chỉ tiêu biên lợi nhuận gộp thấp hơn
trung bình ngành mà doanh thu không có nhiều khác biệt thì nghĩa là khả năng kiểm
soát chi phí tại khâu sản xuất của doanh nghiệp đang kém.
4. Phân biệt biên lợi nhuận gộp với biên lợi nhuận ròng, biên lợi
nhuận hoạt động
Chỉ số biên lợi nhuận thuần có hạn chế đó là chưa thể hiện được
hết việc quản trị chi phí bán hàng, chi phí quản lý của doanh nghiệp có hiệu quả,
có đóng góp như thế nào trong hiệu quả hoạt động chung. Khi đó, nhà quản trị và
nhà đầu tư sẽ cần xem xét thêm biên lợi nhuận hoạt động và biên lợi nhuận ròng.
Vì cùng là liên quan đến “biên lợi nhuận” nên các khái niệm này rất dễ gây nhầm
lẫn nếu không hiểu rõ bản chất.
Mỗi chỉ số biên lợi nhuận sẽ gắn liền với một loại lợi nhuận
trong báo cáo kết quả kinh doanh. “Lợi nhuận gộp” xuất hiện đầu tiên, sau đó đến
“lợi nhuận trước thuế” và cuối cùng là “lợi nhuận ròng” (lợi nhuận sau thuế).
Cùng theo dõi phân tích dưới đây để tìm hiểu rõ hơn về các khái niệm này.
|
Tiêu chí |
Biên lợi nhuận gộp |
Biên lợi nhuận hoạt động |
Biên lợi nhuận ròng |
|
Công thức |
=LN gộp / DT thuần |
= LN trước thuế / DT thuần |
= LN sau thuế / DT thuần |
|
Diễn giải |
Với mỗi 100 đồng DT thuần sẽ mang lại
cho doanh nghiệp bao nhiêu đồng LN gộp |
Với mỗi 100 đồng doanh thu thuần sẽ
mang lại cho doanh nghiệp bao nhiêu đồng LN trước thuế |
Với mỗi 100 đồng doanh thu thuần sẽ
mang lại cho doanh nghiệp bao nhiêu đồng LN sau thuế |
|
Ý nghĩa |
Phản ánh rõ về hiệu quả hoạt động sản
xuất của doanh nghiệp |
Đánh giá rõ hơn hiệu quả của các khoản
chi phí (bao gồm cả giá vốn, CP bán hàng, quản lý DN) khi tham gia vào quá
trình kinh doanh. |
Cho biết khả năng doanh nghiệp chuyển
doanh thu thành lợi nhuận tốt như thế nào. Nhà đầu tư sẽ nhìn thấy với 1% gia
tăng của doanh thu thì cổ tức mà họ nhận được sẽ tăng tương ứng bao nhiêu % |
5. Biên lợi nhuận gộp như thế
nào thì tốt?
Biên lợi nhuận gộp càng cao thì doanh nghiệp làm ăn càng có lãi
và hiệu quả. Nhưng cũng không có nghĩa biên lợi nhuận gộp thấp thì doanh nghiệp
làm ăn kém hiệu quả. Do đó, để đánh giá được chỉ tiêu này bao nhiêu là tốt ta cần
phải đặt trong bối cảnh riêng của mỗi doanh nghiệp và mỗi ngành. Về cơ bản, một
chỉ số biên lợi nhuận gộp tốt sẽ có đặc điểm như sau:
Biên lợi nhuận gộp có xu hướng tăng qua các thời kỳ: Một doanh
nghiệp có biên lợi nhuận tăng qua các thời kỳ là tín hiệu tích cực. Nó cho thấy
hoạt động sản xuất của doanh nghiệp đã có những cải tiến trong quy trình sản xuất,
chất lượng sản phẩm khiến hiệu quả được cải thiện liên tục.
Biên lợi nhuận gộp cao hơn so với trung bình ngành: Biên lợi nhuận
thấp chưa thể khẳng định một công ty hoạt động kém. Điều quan trọng là bạn phải
so sánh chỉ tiêu này giữa các công ty trong cùng một ngành thay vì so sánh
chúng giữa các ngành. Nếu chỉ số này cao hơn so với chỉ số của toàn ngành thì
chứng tỏ doanh nghiệp đang kiểm soát chi phí hiệu quả hơn, làm ăn có lãi hơn
các đối thủ cùng ngành.
6. Nên sử dụng biên lợi nhuận gộp trong trường hợp nào?
Biên lợi nhuận gộp sẽ phù hợp để phân tích những ngành như sản
xuất công nghiệp nặng, logistics/vận tải, nông nghiệp, khai thác/chế biến
khoáng sản; các lĩnh vực nặng về đầu tư tài sản cố định như: dầu khí, tiện ích
cộng đồng, sản xuất điện nước.
Các nhóm ngành này có đặc điểm là buôn bán trực tiếp giữa doanh
nghiệp và doanh nghiệp. Cho nên, việc ứng dụng công nghệ để tăng năng suất nhà
máy; tiết kiệm chi phí nguyên liệu chính là lợi thế cạnh tranh của các nhóm
ngành này. Điều này sẽ làm giảm giá vốn hàng bán trên mỗi đơn vị sản phẩm.
Vì thế việc tập trung vào biên lợi nhuận gộp sẽ hữu ích mà không
cần dùng tới các loại lợi nhuận khác của báo cáo tài chính.
________________________________________
Chúng tôi khuyến nghị
nhà đầu tư cần tìm hiểu rõ về khả năng trả nợ của tổ chức phát hành cũng như điều
khoản điều kiện của loại hình đầu tư trước khi quyết định đầu tư. Nhà đầu tư
nên lựa chọn tổ chức phát hành và đơn vị tư vấn uy tín, tìm kiếm nguồn thông
tin minh bạch. Nhà đầu tư có thể liên hệ để nhận tư vấn tại www.nguyenduchau.asia
-------------------------------------------------------
NGUYỄN ĐỨC HẬU |True Wealth
Người dí theo lý tưởng đẹp
· Phone: 0989.48.2347 (zalo/whatsapp)
· Website: www.nguyenduchau.asia
· Tiktok: https://www.tiktok.com/@nguyenduchau.asia
· CLB Doanh nhân: https://zalo.me/g/lweahk430
· Diễn Đàn Đầu Tư: https://zalo.me/g/ljfbsq628
